Dikkat! Besin zehirlenmesi

Besin güvenliği, insan sağlığına zarar vermeyen, hijyenik koşullarda üretilen ve de tüketime sunulan, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik kirlilik ihtiva etmeyen gıdaların tüketici veya tüketicilere ulaştırılmasıdır.

 

Besin zehirlenmesi veya besin kaynaklı hastalıklar, herhangi bir yiyecek ya da içeceğin tüketimi neticesinde meydana geleninfeksiyon ya da intoksikasyon durumuna verilen genel bir isimdir.

Besin infeksiyonları

Besin infeksiyonları, zararlı bakterilerin ürediği yiyeceğin tüketilmesi sonucu oluşan besin zehirlenmeleri, besin intoksikasyonu ise toksin üreten bazı mikroorganizmaların ürettiği toksinli yiyeceğin yenmesi ile oluşan besin zehirlenmeleridir.

Besin kaynaklı infeksiyonlar, ülkeden ülkeye, toplumsal yaşam biçimlerine ve ekonomik koşullara bağlı olarak farklılıklar göstermekle birlikte, hem gelişmiş hem de az gelişmiş ülkelerde sıklıkla görülebilmektedir. Bugün için besinlere bağlı 200’den fazla infeksiyon tanımlanmış olup, bunların çoğu bakteriler başta olmak üzere, virüslere, parazitlere bağlı olarak oluşmaktadır. Besinlere mikroorganizmalar, hava, su, toprak, bitkiler ve bitkisel ürünler, hayvan ve insanların bağırsak sistemi, hayvan deri ve postları, hayvan yemleri, gıda işleme teknolojisindeki hatalar, gıda üretiminde çalışan personel, kullanılan alet, araç ve gereçler,katkı maddeleri, işletme sanitasyonunun ve depolama koşullarının uygun olmaması ile bulaşmaktadır.

Gıda Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Besin Güvenliği Uzmanlar Komitesi, kontamine besin tüketiminden doğan besin kaynaklı hastalıkların dünyadaki en sık görülen sağlık sorunu olduğuna işaret etmektedir. Fakültatif gram pozitif bir bakteri olan ve dünyada besin zehirlenmelerine en sık sebebi olan bakteri,  Stafilokokus aureus (S.aureus), insan ve hayvanların mukoza ve de normal deri florasında doğal olarak mevcuttur. S.aureus’ un bazı suşları ısıya dayanıklı hastalık yapıcı protein yapıda toksinler üretmektedir.

Pişmiş veya az pişmiş sığır ve kanatlı etleri ile süt, peynir ve bunları içeren diğer besinler bu tür zehirlenmelerde başrolü oynamaktadır. Genel olarak Stafilokokal besin zehirlenmelerinin semptomları abdominal kramplar, mide bulantısı, kusma, bazen de diyaredir.  Her gıda zehirlenmesinin kuluçka süreleri farklılık gösterir. Bazı zehirlenmelerde belirtiler 30 dakika ile bir saat içinde görülebilirken, çoğunda belirtiler 12-48 saat içinde meydana gelebilmektedir.

Peki besin zehirlenmesinden korunmak için başka neler yapmalıyım?

• Donmuş olsalar bile pişmemiş besin ile yan yana olan pişmiş besinleri kesinlikle tüketmeyin.
• Hasarlı veya bombeli hiç bir konserve besini almayın.
• Buzdolabında saklanmayan hiçbir kırmızı veya beyaz eti almayın.
• Et ve balıkların diğer besinlerle temas etmesini ambalaj, güvenli kilidi olan buzdolabı poşeti veya plastik kaplar ile önleyin.
• Beyaz ve kırmızı etleri 24 saat içinde pişirmeyecekseniz dondurun.
• Yumurtaları buzdolabında saklamayı ihmal etmeyin.
• Pişirilmiş yiyecekleri oda ısısında soğuduktan sonra buzdolabına koyun.
• Yemek hazırlamadan önce ve çiğ et, balık ve yumurta elledikten sonra mutlaka ellerinizi sabunla yıkayın.
• Donmuş et veya balıkları oda sıcaklığı yerine buzdolabında veya mikrodalgada çözün.
• Çiğ et, balık ve yumurta ile temas eden mutfak gereçleri sebzeler ile veya başka malzemeler ile temas etmeden önce muhakkak iyice yıkanmalıdır.